In 2015 is molen De Hoop in Swartbroek weer volledig gerenoveerd. Met de nadruk op het woord ‘weer’ omdat in de loop van de geschiedenis van deze molen er meerdere malen kleine en grote renovaties zijn geweest. Er is zelfs een aantal keren sprake geweest van volledige afbraak en opbouw. Een molen met een bewogen geschiedenis. De historie van de molen begint in Vlaardingen of toch Delfshaven? Alleen daarom al is het de moeite waard om het wel en wee van deze molen zo compleet mogelijk in kaart te brengen.
Vlaardingen
In 1841 koopt Johannes van Dusseldorp de molen ‘De Bonte Os’ aan de Galgkade in Vlaardingen. Zijn beide zoons beginnen daar een rijst- en gortpellerij. De zaken gaan goed en de activiteiten breiden zich gestaag uit. In 1849 besluiten ze tot de bouw van een korenmolen op de kop van de Westhavenkade als achtkante stellingmolen.
Daar wordt de meeste wind gevangen. Om de molen snel op te bouwen worden waarschijnlijk onderdelen van afgebroken molens gebruikt. Dat was heel gebruikelijk in die tijd. De molen krijgt de naam De Hoop.
Delfshaven
Feit is dat in de geschiedenis van molen De Hoop melding wordt gemaakt van een bouwdatum in 1788 in Delfshaven. Onderzoek heeft uitgewezen dat in het jaar 1848 geen molen is afgebroken in Delfshaven. Dat sluit niet uit dat delen van molen De Hoop in Vlaardingen uit Delfshaven afkomstig zijn. Er was een levendige handel in molens en/of onderdelen daarvan. Verder onderzoek levert op dat er in de loop van de tijd 8 molens uit Delfshaven en omgeving zijn verdwenen. Vrijwel allemaal hoge stellingmolens zoals die stonden en staan in Delfshaven, Schiedam, Vlaardingen en Maassluis. Korenmolens die vooral nodig waren voor de grote behoefte aan graan voor de jeneverstokerijen.
Zo is er in 1792 sprake, ‘na velerlei moeilijkheden’, zoals wordt vermeld in de uitgave van J. PA. H. Rotteveel over de historie van de Rotterdamse molens, van de herbouw van molen De Hoop op het bolwerk op de Schansdijk in Delfshaven. Deze molen wordt uiteindelijk in 1904 afgebroken. Misschien zijn onderdelen van deze molen of zijn voorganger wel gebruikt voor de bouw van molen De Hoop in Vlaardingen. Om delen van de molen per schip te vervoeren van Delfshaven naar Vlaardingen over de Nieuwe Maas is vrij eenvoudig.
Maar waarschijnlijk is het verhaal van de molen De Hoop, die oorspronkelijk uit Delfshaven afkomstig zou zijn toch eenvoudiger. Molen De Hoop van de Schansdijk in Delfshaven, waarvan de bouw voor 1792 begon en molen De Hoop van de Westhavenkade in Vlaardingen uit 1848 worden beiden in het jaar 1904 afgebroken. Het kan best zijn dat beide molens in onderdelen op dezelfde sloopwerf (Breedveld) hebben gelegen. Wie weet naar welke onderdelen met eventuele jaartallen Weekers en Kluskens hebben gekeken toen ze de molen in Vlaardingen gingen beoordelen. Meer daarover later in dit verhaal.
De verkoop van molen De Hoop
Voor het bedrijf van de familie van Dusseldorp is molen De Hoop dan overbodig geworden. De molen wordt in 1874 verkocht aan Michiel de Bruijn, molenaar en koopman. Dan zijn 30 jaar historie van de molen niet goed traceerbaar maar waarschijnlijk heeft Michiel de Bruijn de molen verkocht aan de firma Roosenboom & Co die op het perceel voor de molen aan de kade een magnesitfabriek heeft gebouwd. Op 30 juni 1904 wordt de molen van de firma Roosenboom & Co teruggekocht door een telg uit de van Dusseldorp familie: Pieter van Dusseldorp. Hij vraagt dan op 7 september van dat jaar aan B. en W. van Vlaardingen of hij de bovenbouw van de molen mag afbreken om die te vervangen door een verdieping die als opslagplaats gaat dienen.
Immers stoompelmolen ‘De Rijsthalm’ van de familie van Dusseldorp staat maar een stukje verderop, evenals pakhuis De Leeuw. De bovenbouw gaat dan in de verkoop en de familie van Dusseldorp houdt er een pakhuis aan over. Ook de bovenbouw levert geld op; geen slechte deal dus. De familie Dusseldorp in Vlaardingen weet wat handel is.
De familie van Dusseldorp
Inmiddels breidt het bedrijf van de familie Dusseldorp in Vlaardingen zich nog verder uit en passend in de industriële ontwikkeling van het midden van de 19e eeuw bouwen ze op de Westhavenkade een stoompelmolen ‘De Rijsthalm’ en in 1861 wordt pakhuis De Leeuw erbij neergezet. Op de topografische kaart van Schiedam Vlaardingen uit 1899 staan beide molens aan de Westhavenkade als stoommolen en korenmolen aangegeven.
De ontwikkelingen gaan snel en in 1873 wordt begonnen met de bouw van Stoommeelfabriek De Maas, die later een begrip wordt in Vlaardingen onder de naam ‘De Pelmolen’.